In een gezonde en effectieve vrije markt strijden concurrerende bedrijven met elkaar om een zo groot mogelijk marktaandeel. Maar in sommige markten is het marktaandeel van bepaalde partijen wel (erg) groot. Zo groot, dat er sprake is van een economische machtspositie. Deze bedrijven mogen die positie niet misbruiken. Het hebben van een machtspositie is op zich niet verboden, maar het misbruiken van die positie wel. Doordat misbruik kunnen eindgebruikers namelijk worden geconfronteerd met minder keuzemogelijkheden, mindere kwaliteit en hogere prijzen.
Economische machtspositie
Er is sprake van een economische machtspositie als een onderneming zich tegenover haar concurrenten, afnemers en consumenten in belangrijke mate onafhankelijk kan gedragen. Een aanwijzing daarvoor is de omvang van het marktaandeel: bij een marktaandeel van meer dan 50% wordt een economische machtspositie vermoed. We spreken dan ook wel van een dominante onderneming.
Andere factoren die van belang zijn om te bepalen of er sprake is van een economische machtspositie zijn de positie van concurrenten, concurrentie door toetreding, financiële kracht en technologische voorsprong. In sommige landen, zoals Frankrijk en België, is al sprake van een machtspositie wanneer de positie ten opzichte van een afnemer of leverancier relatief sterk is. U moet daar rekening mee houden bij het zakendoen in het buitenland.
Misbruik van economische machtspositie
De mededingingsregels verbieden dominante ondernemingen misbruik te maken van hun machtspositie. Voorbeelden van misbruik zijn: het opleggen van excessief hoge prijzen, het hanteren van extreem lage prijzen om concurrenten uit de markt te drukken (roofprijzen), koppelverkoop, leveringsweigering en onredelijke contractsvoorwaarden.
Ook online kan er sprake zijn van misbruik van een machtspositie. Denk daarbij aan het prominenter weergeven van de eigen producten (Google) of aan te vergaand gebruik van de data van platformgebruikers (Facebook).
Gevolgen bij misbruik
Als blijkt dat een onderneming haar macht heeft misbruikt, kan dat grote consequenties hebben. Zo kan dit leiden tot hoge geldboetes, reputatieschade en in sommige landen zelfs gevangenisstraf of een verbod om nog ondernemingen te mogen besturen. Daarnaast kan de onderneming schadeclaims tegemoet zien van marktpartijen die nadeel hebben geleden. Afhankelijke partijen kunnen soms ook lagere prijzen afdwingen, of toegang tot een product, netwerk of grondstof.
Juridisch advies nodig?
Heeft u aanwijzingen dat één van uw concurrenten of een leverancier misbruik maakt van zijn of haar machtspositie? Of wordt u beschuldigd dat u een machtspositie heeft en die misbruikt? Neem dan gerust vrijblijvend contact met mij op.
Ik heb veel ervaring met het adviseren over machtsmisbruik, in verschillende sectoren. Daarnaast was ik betrokken bij civiele procedures over machtsmisbruik, om toegang te krijgen tot netwerken of redelijke prijzen. Ook heb ik vele ondernemingen begeleid bij bedrijfsinvallen en in boeteprocedures.
Ja, ik bel Esther nu
